Mieke Kirkels

Nadat ik in mijn geboortedorp Nederweert mijn mulo-diploma had gehaald, kon ik in de regio niet verder 'leren'. Er waren destijds weinig beroepsopleidingen voor meisjes. Daarom vertrok ik naar Tilburg om daar een MO-opleiding voor meisjes te volgen bij de Zusters van Liefde. Ik zou handwerk- en tekenjuf worden op meisjesscholen. De opleiding maakte ik niet af. Het was 1968. Later volgde ik een parttime opleiding Arbeidsmarktpolitiek en Personeelsbeleid (nu heet dat HRM) en aansluitend volgde ik de Post-HBO opleiding Arbeidsverhoudingen aan de PVO in Amsterdam.

Ik werkte langere tijd op de faculteit Bouwkunde van de TU Delft en was er actief in de democratiseringsbeweging, die m.n. op Bouwkunden destijds behoorlijk heftig was. Ik werd voor het zgn niet-wetenschappelijk personeel lid van de faculteitsraad en later was ik 2 jaar bestuurslid op de faculteit - en daarmee de eerste vrouw op de THDelft in een bestuursfunctie.  Ik richtte me op personeelsbeleid en communcatie. In die perdiode nam het aantal studenten enorm toe - de babyboomers- en ik kreeg de opdracht een communicatiebureau op te starten en te leiden. 

Nadat ik de opleiding arbeidsverhoudingen had afgerond werkte ik korte tijd op het Arbeidsbureau in Rotterdam. Dat verveelde snel (-: en ik reageerde dan ook meteen op een vacature van de Stichting Ombudsvrouw in Den Haag.  Op 1 december 1980 werd ik de eerste betaalde ombudsvrouw bij de Landelijke stichting die tot doel had: verbetering van de positie van werk(zoek)ende vrouwen op de arbeidsmarkt. De stichting, opgericht door ManVrouwMaatschappij en Dolle Mina, had regelmatig contact met het Kamerbreed Vrouwenoverleg (1981-1995) en samen met anderen schreef ik  voorlichtingsboekjes. Ik had regelmatig een column in Opzij.

Aansluitend werkte ik als congresontwikkelaar op het gebied van HRM bij het Nederlands Studiecentrum en was ik projectleider van de Post HBO-opleiding HRM (Elsevier). Na een burn-out werd ik communicatie adviseur bij de Provincie Zuid-Holland, totdat minister Remkes (Binnenlandse zaken) een 57-plus regeling voor ambtenaren instelde. Remkes vond dat de ambtenarij vergrijsde. Ik kon op min 57e met vervroegd pensioen! Al voelde ik me Rotterdamse, toch besloot ik terug te keren naar Limburg: ik wilde weer buiten wonen.

Mijn tweede loopbaan begon.

In 2008 las ik in een bericht ik de krant dat een landelijk project van start ging m.h.o.p. de viering van 65 jaar bevrijding. Erfgoed van de oorlog - ooggetuigen verhalen. Ik woonde op een paar minuten fietsen van de Amerikaanse begraafplaats in Margraten. Samen met mensen van de lokale Heemkunde organisatie startte ik een project 'Akkers van Margraten'. We huurden documentairemakers in om boeren te interviewen die destijds van de ene dag op de andere verrast werden door het Amerikaanse leger dat duizenden lijken op hun vruchtbare akkers dumpten. Het project leidde tot het boek Van Boerenakker tot Soldatenkerkhof dat ik schreef met Jo Purnot en Frans Roebroeks. 

Een boerenvrouw die ik interviewde zei me: Ig had zoen compassie met dij zwerte jonges. Ze doelde op jonge Zwarte Amerikaanse soldaten die de lijken moesten begraven. Door puur toeval - in archieven hier noch i de VS was over hen iets te vinden- kwam ik in contact van een van die voormaalige grafdelvers, Dr. Jefferson Wiggins. Op zijn verzoek hielp ik hem met het vastleggen van zijn herinnering aan de tijd in het gesegregeerde US Army. Toen het boek 'Van Alabama naar Margraten' in 2014 was gepresenteerd namen kinderen van Zwarte bevrijders contact met me op. In ons land zijn na WO2 circa 10.000 bevrijdingskinderen geboren, 70 van hen met een kleurtje. Daarvan namen er circa 35 contact met me op. 12 van hen durfden het aan - soms tegen de zin van hun familie- hun ervaringen over het opgroeien als kindje van kleur in wit katholiek Limburg te delen. Het boek Kinderen van /Zwarte bevrijders verscheen in 2017.

In 2023 verscheen een uitgebebreide 2e editie van het boek Van Alabama naar Margraten. 

In 2025 verschijnt in Black History Month daarvan de Engelse editie.

Ik keerde vanuit Rotterdam waar ik jarenlang met veel plezier woonde, terug naar Limburg, m.n. omdat ik weer 'buiten' wilde wonen. Ik schilderde, schreef en tuinierde. Ik vond een huis-met-atelier in Cadier en Keer, een dorp van de Gemeente Margraten.

In 2009 startte er een landelijk project 'Erfgoed van de oorlog - ooggetuigen verhalen'. Dat was met het oog op de viering van 65-jaar bevrijding. Ik volgde een cursus oral history en i.s.m. de lokale heemkunde organisatie startte ik het project 'Akkers van Margraten'. We interviewden - op film- boeren die van de ene dag op de andere zagen hoe duizende lijken op hun akkers werden gedropt. Het Amerikaanse leger, vanaf Normandie op weg naar Duitsland, legde er eind 1944 een begraafplaats aan, om daar met name lijken uit massagraven te begraven. 

Toen ik vervolgens ontdekte dat het Amerikaanse bevrijdersleger gesegregeerd was heeft dat mijn werk en tijd bepaald tot mei 2023. Ik stopte met werken en nam het initiatief tot het oprichten van de Stichting Black Liberators in The Netherlands die mijn werk voortzet.  

n.b. Zuid-Limburg werd bevrijd in september 1944. Vanuit Normandie was het 9e leger van het US Army, op weg naar Berlijn-  aan de slag gegaan in Margraten, met het aanleggen van een grote Amerikaanse begraafplaats. Maandenlang werkten er jonge Afro-Amerikaanse soldaten als grafdelvers.                                                                                            De verhalen die ik - samen met mensen van de lokale heemkundige organisatie verzamelde, zouden leiden tot het boek 'Van boerenakker tot soldaten begraafplaats'.  

Natuurlijk wilden we - naast witte Amerikaanse veteranen die daar hadden gewerkt aan de aanleg van wegen e.d., en waarvan naam en adresgegevens snel konden worden gevonden, ook grafdelvers uit die tijd interviewen. De gegevens van die 'jongens' die week in - week uit- de duizenden lijken moesten begraven waren nergens te vinden. Niet in NL, niet in de VS. Door puur toeval 'serendipity' kwam ik met een van hen, Dr. Jefferson Wiggins' in contact. Na 65 jaar, september 2009,  keerde hij terug in ons land om aanwezig te zijn bij de presentatie van het boek 'Van boerenakker tot soldatenkerkhof' en van de documentaire 'Akkers van Margraten'.

Terug in Margraten ontdekte Wiggins, dat nooit iemand hier had gehoord over deelname van Zwarte Amerikanen aan de bevrijding van Europa. Wat hij ook ontdekte was dat hier niet bekend was dat het US Army destijds, volstrekt gesegregeerd was.

Hij vroeg mij hem te helpen met het vastleggen van de gruwelijke herinneringen van zijn tijd als grafdelver in Margraten.

In november 2014 verscheen het boek Van alabama naar Margraten (uitgave in eigenbeheer).                        De tweede, uitgebreide editie van het boek met subtitel - Jefferson Wiggins herinneringen aan zijn diensttijd in het gesegregeerde Amerikaanse bevrijdingsleger - verscheen mei 2023. (uitg. Leon Van Dorp)

Nergens in NL-historische boeken, schoolboeken  noch in archieven werd ietse vermeld over het aandeel van de Zwarte Amerikanen aan de bevrijding van Europa. Ze mochten niet vechten, maar slechts ondersteunende taken verichten.

Na verschijning van de eerste editie in nov. 2014 namen mensen contact met me op, die vertelden dat hun biologische vader een Zwarte Amerikaanse soldaat was en hoe het was geweest om in wit, katholieken Limburg op te groeien met een kleurtje. Let wel: In de bevrijdingstijd zijn in ons land zijn circa 10.000 bevrijdingskinderen geboren, waarvan circa 70 met een donkere huidskleur. Het boek 'Kinderen van Zwarte bevrijders' verscheen september 2017. (uitg. Vantilt). Mensen van 70 die hun hele leven met onbeantwoorde vragen liepen over hun afkomst. Mensen die meest als enige in hun omgeving - in wit katholiek Limburg - duidelijk zichtbaar 'niet van hier' waren. In het boek "Kinderen van Zwarte bevrijders - een verzwegen geschiedenis'  vertellen ze hoe het was als uitzondering te leven.               

Het boek bevat een hoofdstuk met informatie over het naar ras gesegregeerde Amerikaanse leger (tot 1948) en een ander over de stationering van de Zwarte Quarter Master Service Compagnie - units, gestationeerd in het zuiden van Limburg, in Gelderland en enkele in Brabant.. Zij werden als bevrijders van harte welkom geheten door de bevolking. Voor velen van deze Zwarte bevrijders was het voor het eerst in hun leven als ze bij witte mensen thuis werden uitgenodigd. De meeste van de Zwarte bevrijdingskinderen werden in hun jeugd vaak minder hartelijk bejegend. 
In 2014 ontdekte ik dat er in Margraten een grote, onbekende groep Zwarte Amerikaanse bevrijders een graf heeft. Inmiddels is i.s.m. Sebastiaan Vonk in de VS een oral history project gestart om erachter te komen wie 'The 172 African Americans of Margraten' waren. Van slechts een paar van hen was tot voor kort iets bekend. Binnenkort wordt een boek en/of documentaire over hen gepubliceerd.  

In mei 2023 werd in Margraten voor het gemeentehuis het 'Wiggins Park' onthuld, ter herinnering aan Wiggins en al de andere 400 Zwarte jonge jongens die er destijds op de Amerikaanse begraafplaats duizenden lijken hebben begraven.