NL Leest Junior geschenkschrijver Jan Paul Schutten: ‘Leg humor in het schrijversbezoek’

Schrijver Jan Paul Schutten benadert een schrijversbezoek zoals een cabaretier: veel spelen, blijven schaven aan de show, en nooit voor elk publiek hetzelfde doen. Voor Nederland Leest Junior in de maand november schreef hij het geschenk Graaf Sandwich en andere etenswaardigheden, waar hij mee langs Nederlandse scholen zal trekken. Het thema van NL Leest is dit jaar Voeding - en laat dat nou net een van zijn favoriete schrijfthema’s zijn.

‘Ik heb een algemene nieuwsgierigheid. Toen ik voor het eerst hoorde van een gerecht dat 'kapsalon' heet, wilde ik meteen weten waarom dat gerecht zo heet. Dat komt dan in het boek,’ vertelt Jan Paul. Zijn boek Graaf Sandwich en andere etenswaardigheden staat boordevol (historische) feitjes over eten, aangevuld met proefjes die kinderen zelf kunnen uitvoeren.

Ik denk dat het belangrijk is kinderen te laten nadenken over eten, bijvoorbeeld door ze te laten debatteren over het eten van vlees
 

Johannes van Dam voor de jeugd

Eerder schreef hij ook al het jeugdboek De wraak van het spruitje, over hoe je van spruitjes altijd iets kunt maken dat je lekker vindt. Jan Pauls uitgever vond het een goed idee om alles wat daar niet in stond in een ander boek te stoppen. ‘Een paar jaar geleden was Johannes van Dam dé grote schrijver over eten, hij schreef er geweldig over. Ik vond dat er ook een Johannes van Dam voor kinderen moest komen. Die rol wilde ik wel op me nemen.’

Oude chips

'Iedereen eet. Dus je hebt een onderwerp waar íedereen mee te maken heeft. Er valt zo veel grappigs en leuks over eten te vertellen,’ vindt de schrijver. ‘Voor de proefjes in het boek ben ik naar de Universiteit van Wageningen geweest. Daar onderzoeken ze alles wat met voedsel te maken heeft. Dan hadden ze bijvoorbeeld een zak met chips die de hele dag had opengestaan en een zak kraakverse chips. Mensen kregen een koptelefoon op met het geluid van knapperige verse chips, terwijl ze de oude chips moesten eten. Ze proefden niet dat hij al een dag open had gestaan.’

Geen geschiedenisles

Dergelijke proefjes betrekt Jan Paul graag in zijn schrijversbezoek. ‘Het wordt geen geschiedenisles. De leukste dingen die over eten te vinden zijn, die komen aan bod.’ Een serieus debat schuwt hij eveneens niet. ‘Ik denk dat het belangrijk is kinderen te laten nadenken over eten. Het is bijvoorbeeld heel mooi om ze te laten debatteren over het eten van vlees.’

Ik bouw mijn lezingen zo op dat ik weet: er zitten een paar hoogtepunten in waar je iedereen weer mee hebt
 

Van boekenhaters boekenfanaten maken

De invulling van Jan Pauls schrijversbezoeken klinkt over het algemeen feestelijk: veel humor, leuke feitjes, interessante proefjes. Maar hoe draagt dit volgens hem precies bij aan leesbevordering? ‘Mijn lezingen hebben altijd te maken met het feit dat er zó veel leuks is om te weten,’ legt de jeugdschrijver uit. ‘De leuke tijd die je hebt tijdens een lezing kun je ook in je eentje hebben met een boek op schoot. Ik benadruk dat alles wat ik vertel tijdens zo’n lezing, ook in de boeken staat.’

Hoogtepunten

De aandacht van de klas weet hij prima vast te houden tijdens een schrijversbezoek. ‘Ik bouw mijn lezingen zo op dat ik weet: er zitten een paar hoogtepunten in waar je iedereen weer mee hebt.’ Jarenlange ervaring heeft hem geleerd: geen groep is hetzelfde. ‘Een rustige groep moet je juist drukker maken en een drukke groep moet je temmen,’ aldus Jan Paul. ‘Er zijn dingen die ik oversla bij een drukke groep. Bijvoorbeeld een vraag als: wat vinden jullie het smerigst om te eten – andijvie, witlof of spruitjes? Als ik die vraag stel, is het binnen twee minuten chaos in de groep. Maar bij een rustige groep is het ijs dan juist gebroken. Je moet de groep aanvoelen.’


Jan Paul Schutten aanvragen voor een bezoek in het kader van Nederland Leest Junior, of daarbuiten? Neem contact op met de afdeling jeugd.

Op de foto: Jan Paul Schutten. Foto: Chris van Houts