de Schrijverscentrale
de Schrijverscentrale
Voor de Maand van de Geschiedenis schreef schrijver en kersverse winnaar van de Constantijn Huygensprijs Nelleke Noordervliet het essay Door met de strijd. Omdat ze al ruim dertig jaar in het vak zit en al net zo lang op schrijversbezoek gaat, is er alle reden voor een interview met deze grande dame van de Nederlandse literatuur.
Haar eerste literaire lezingen gaf Nelleke dertig jaar geleden al, na het verschijnen van haar debuut over de vrouw van Multatuli Tine of de Dalen waar het leven woont. Lastig vond ze dat niet, want als voormalig lerares Nederlands ging spreken in het openbaar haar gemakkelijk af. Nelleke: “In het begin kwamen de verzoeken mondjesmaat binnen, maar toen mijn tweede roman Millemorti uitkwam in 1989 kreeg ik een verzoek van de Drentse leesclubs. Mijn uitgever belde dat ze hierdoor een tweede druk gingen opleggen. In Assen trof ik een zaal met zo’n driehonderd gonzende dames die allemaal mijn roman hadden gelezen. Ik vond het fantastisch!”
Ze begint haar lezingen meestal met het beantwoorden van vragen die ze vaak krijgt, zoals hoe laat ze ’s morgens begint te schrijven of wie haar favoriete schrijvers zijn. Nelleke: “Ik vertel niet over de inhoud van mijn boeken, wel over de aanleidingen om de boeken te schrijven. Mensen vinden dat heel interessant. Hoe gaat het schrijfproces, welke problemen kom je tegen, hoe kom je eruit? Ik praat zoals ik in een gewoon gesprek zou praten, mensen mogen tussendoor reageren. Ik vertel ook altijd dat de lezer net zo goed creatief is. Die creëert door de tekst tot zich te nemen een nieuwe werkelijkheid en die is voor iedereen anders. Dat geeft het publiek een zekere trots; ook zij nemen deel aan het creatieve proces.”
Er kwam een ouder stel naar me toe, met tranen in de ogen. Zij zagen hun leven weerspiegeld in mijn roman
Het is voor haar van groot belang om van tevoren te weten welk publiek ze voor zich krijgt. Kennen ze haar werk? Verschilt het opleidingsniveau erg? Wat voor sfeer is er, is het een feestelijke avond of juist een serieuze? Om goed voorbereid te zijn neemt ze altijd contact op met de organisatie. “Toen ik begon met lezingen over mijn romans vroeg ik me bij elk boek af: wat is het beste verhaal? Eerst schreef ik alles uit, maar later deed ik het uit mijn hoofd. Soms lees ik een stukje voor, vaak aan het eind van de avond. Mensen vinden dat enorm leuk.”
Inmiddels heeft Nelleke zo’n vijfhonderd lezingen gegeven, bijna zonder uitzondering tot groot genoegen. Een van de bijzonderste was een avond over De naam van de vader, een roman over een vrouw die een kind is van een Duitser en een ‘moffenhoer’. “Er kwam een ouder stel naar me toe, met tranen in de ogen. Zij was Nederlands, hij Duits. Ook hun leven was getekend door de onmogelijkheid van hun verboden liefde, het had hun in een isolement gebracht. Zij zagen hun leven gespiegeld in mijn roman. Het ontroerde me. Mijn boek had iets losgemaakt."
Het lijkt of er minder literaire festivals zijn, en ook is er door allerlei bezuinigingen minder geld om lezingen te organiseren
Ook gedenkwaardig was een avond in 2003 tijdens de Boekenweek. Het thema was De dood. Nelleke: “Een organisator had daar Van de wieg tot het graf van gemaakt. Het decor bestond onder meer uit links een wieg en rechts een graf met daar tussenin een enorm portret van Boudewijn Büch, die een paar maanden eerder was overleden. Ik had hem goed gekend, dus dat was nogal confronterend. Tussendoor speelde de Jostiband. De zaal was letterlijk doodstil. Gelukkig stelde de drummer van de Jostiband allerlei vragen, dat was hartstikke leuk. Maar het was een memorabele avond…”
Er is een hoop veranderd in de afgelopen dertig jaar, aldus Nelleke. “Het lijkt of er minder literaire festivals zijn en ook is er door allerlei bezuinigingen minder geld om lezingen te organiseren. In plaats van zes organiseert een bibliotheek bijvoorbeeld nog maar vier lezingen per jaar. Ook lijkt fictie het moeilijker te hebben, terwijl fictie toch zoveel te bieden heeft. De voorkeur lijkt steeds meer uit te gaan naar biografieën, zelfhulpboeken en andere non-fictie. Gelukkig kan De Schrijverscentrale daar ook uitkomst in bieden, gezien het grote aanbod van non-fictieschrijvers in jullie bestand."
Sinds drie jaar is Nelleke bestuursvoorzitter van De Schrijverscentrale. Ze draagt de organisatie dan ook een warm hart toe: “Jullie hebben me al die jaren voor heel wat ellende behoed en me een hoop administratieve rompslomp bespaard. Ik weet dat ik via De Schrijverscentrale altijd bij bonafide organisaties terecht kom.” Ze merkt op dat de grote kennis van het hele veld bij de medewerkers van de Schrijverscentrale cruciaal is voor een vruchtbare verbintenis tussen een organisatie en een auteur. Het is een subtiele vorm van matchmaking. De organisaties worden geholpen bij de voorbereiding van een schrijversbezoek en de auteurs worden gesteund in de professionalisering van hun lezingenpraktijk. Winst voor de literatuur.
Nelleke Noordervliet is bij ons te boeken voor lezingen
