de Schrijverscentrale
de Schrijverscentrale
Deelnemers werkbedrijf Zaffier. Foto: Chris van Houts
Wat gebeurt er als je schrijvers inzet in taallessen voor volwassen nieuwkomers of voor laaggeletterden op de werkvloer? Twee recente onderzoeken van de Vrije Universiteit Amsterdam (VU-NT2) en de Schrijverscentrale laten zien dat schrijvers een krachtig middel zijn om taalontwikkeling te stimuleren – niet door regels, maar door verhalen.
Zowel bij werkbedrijf Zaffier in Alkmaar met Karin Giphart als in NT2-lessen met schrijvers Abdelkader Benali en Sholeh Rezazadeh gebeurt hetzelfde: schrijvers brengen taal tot leven, zorgen voor nieuwsgierigheid, herkenning en verbinding en laten mensen ervaren dat taal niet eng is, maar om mee te spelen, te delen en trots op te zijn.
“Schrijvers brengen een andere energie in het leren,” zegt Johanna Somers, directeur van de Schrijverscentrale. “Ze zorgen voor nieuwsgierigheid, verbeelding en plezier. Wie plezier heeft, leert sneller en beter.”
Bij werkbedrijf Zaffier gingen laaggeletterde medewerkers onder begeleiding van schrijver Karin Giphart drie weken lang aan de slag om hun eigen verhaal op te schrijven. De verhalen worden gebundeld in een boek, gemaakt door en voor medewerkers, dat Zaffier ook inzet als relatiegeschenk. Het VU-onderzoek laat zien dat dit project leidde tot meer taalplezier, zelfvertrouwen en verbinding op de werkvloer. Deelnemers ontdekten dat taal niet alleen iets is wat je leert, maar een manier om jezelf te laten zien.
“Eerst dacht ik: schrijven is moeilijk. Maar als je samen praat, komen de woorden vanzelf,” zegt een deelnemer. Volgens de begeleider van de groep was die ontwikkeling goed zichtbaar: “Je zag deelnemers groeien – ze werden allemaal gehoord en gezien en dat kon je merken in de loop van de tijd. Dan hoorde je ze van ‘kijk! Ik heb ook mijn verhaal.’ Dat was mooi om te zien.’’
Ook in het NT2-onderwijs vervullen schrijvers een bijzondere rol. Abdelkader Benali en Sholeh Rezazadeh bezochten drie keer dezelfde groepen anderstalige cursisten, die samen korte verhalen lazen en bespraken. Niet alleen hun persoonlijke ervaringen met meertaligheid en nieuwkomerschap zorgden voor herkenning en motivatie – ook de gekozen literaire werken zelf riepen gesprek, verwondering en taalplezier op. De combinatie van de schrijver én de verhalen maakte de lessen levendig, betekenisvol en inspirerend.
“Ik vond het heel mooi – ze begon net als wij, ze kon eerst geen Nederlands, en nu is ze schrijver. Dat geeft me motivatie om meer te leren,” vertelt een NT2-cursist over Sholeh Rezazadeh.
De VU concludeert dat schrijvers niet alleen taalvaardigheid versterken, maar ook bijdragen aan burgerschapsvaardigheden, culturele oriëntatie en zelfvertrouwen. Hun aanwezigheid maakt taalonderwijs persoonlijk, herkenbaar en levendig – en verandert taal in een middel om verbinding te maken: met jezelf, met anderen en met de samenleving.
Beide projecten tonen aan dat schrijvers mensen raken op een manier die traditionele lessen niet altijd bereiken. Hun verhalen brengen emotie, herkenning en energie in het leren. Taal wordt niet langer gezien als een obstakel, maar als een middel om je uit te drukken en verbinding te maken – met jezelf, met anderen en met de samenleving.
“Taal is veel meer dan woorden en grammatica,” zegt Sholeh Rezazadeh – een uitspraak die de essentie van beide onderzoeken samenvat.
Zie hier de inspiratievideo van de schrijversbezoeken van Karin Giphart bij werkbedrijf Zaffier (NT1).
Rapport NT2 - VU-NT2 en de Schrijverscentrale
Rapport NT1 - VU-NT2 en de Schrijverscentrale
Met dank aan: het Ministerie van OCW, Fonds21 en het VSB Fonds.
