“Leesbevordering, ga het gewoon doen. Ga spelen!”

De Schrijverscentrale ondersteunt graag bij de educatieve voorbereiding van een schrijvers- of illustratorbezoek. Heb je een bezoek voor het basisonderwijs geboekt, dan krijg je tegelijk met het contract onze Toolkit Schrijversbezoek PO, met praktische en educatieve tips. Ook houden we onze ogen wijd open voor andere leuke, bruikbare lestips rondom leesbevordering en literatuureducatie. We interviewden daarom Tanja de Jonge over haar Werkvormenboek Leesbevordering. Wat is het voor boek en hoe helpt het je om een schrijversbezoek voor te bereiden?

Tanja, vlak voor de zomer verscheen je Werkvormenboek Leesbevordering. Wat is het voor boek?
Met dit boek wil ik docenten over de drempel helpen met een duidelijk stappenplan en veel leuke en toegankelijke lesideeën. Die lesideeën heb ik ingedeeld in negen categorieën met elk tien interactieve werkvormen. Het begint natuurlijk met “Kennismaken met boeken”. Er zijn heel veel manieren om leerlingen in contact te brengen met boeken die ze nog niet kennen. Met een “Blind date” pak je bijvoorbeeld een paar boeken in. Op het pakje schrijf je de openingszin van het boek en een paar steekwoorden zoals school, pesten humor, dagboek. De kinderen kiezen dan het boek uit dat ze het meest aanspreekt. Je zult zien dat leerlingen een boek uitkiezen die ze uit zichzelf niet zouden pakken.

Met de middelste categorieën gaan leerlingen aan de slag met boeken. Wil je met ze “Praten over lezen” of laat je ze een werkvorm “Creatief schrijven” over een boek doen? En met de allerlaatste categorieën ga je met de leerlingen echt de diepte in. Met de werkvormen bij “Beoordelen / reflecteren” stimuleer je de leerlingen bijvoorbeeld om op verschillende manieren hun mening over een boek te vormen.

Bij elke lestip vertel ik wat je gaat doen en wat het oplevert. Als docent heb je alle vrijheid: probeer een keer een losse werkvorm uit of maak een leesprogramma met een serie werkvormen uit verschillende categorieën.

 
Hoe kwam je op het idee?
Ik ben leesbevorderaar in de bibliotheek en ook jeugdauteur die schrijversbezoeken doet. Dus ik heb veel ervaring met leesbevordering en ken het van verschillende kanten. Zelf was ik altijd en overal op zoek naar werkvormen. Dat hoorde ik ook van andere leesconsulenten, leescoördinatoren en docenten. Leuke ideeën voor creatieve lessen rondom lezen en boeken vonden we op allerlei plekken, zoals internet, en natuurlijk van elkaar. Maar we misten daarvoor een centrale plek. Die heb ik willen geven in het Werkvormenboek Leesbevordering. 

Heb je alle werkvormen zelf uitgeprobeerd?
Met de werkvormen heb ik zelf al veel ervaring natuurlijk. Voor mijn werk in de bibliotheek heb ik nu ook een leesprogramma met meerdere werkvormen gemaakt. Daarmee ga ik dit schooljaar zelf aan de slag met VMBO-klassen.

De lessen zijn voor leerlingen van 9-15 jaar. Waarom koos je voor die doelgroep?
Interactief voorlezen bij jongere kinderen gebeurt al veel op scholen. Bij leerlingen tussen 9 en 15 jaar gebeurt dat veel minder. En zij haken af met lezen. Docenten zoeken daarom steeds vaker interactieve manieren om deze leerlingen enthousiast te maken voor boeken. Mijn jeugdboeken zijn trouwens ook voor die leeftijd.

Kijk vooral naar wat bij je past. Waar word jijzelf enthousiast van? Dat geldt natuurlijk ook voor docenten. Vaak wordt heel zwaar en serieus gedacht over leesbevordering. Dat hoeft helemaal niet.

Je noemt De Schrijverscentrale een paar keer; wij zijn vereerd! Andersom kan je boek docenten en leesconsulenten helpen bij de voorbereiding van een schrijversbezoek. Welke werkvormen raad je hen aan?
Ik vind het heel goed als de leerlingen zich voorbereiden op de komst van een schrijver. Dan heeft een schrijversbezoek zoveel meer impact. Je kunt de werkvormen inzetten vóórdat de schrijver komt en ook juist daarna. Kies bijvoorbeeld een werkvorm uit de categorieën Kennismaken met de boeken en Praten over lezen. Als je een werkvorm uit Creatieve verwerking of Creatief schrijven doet, dan kun je de resultaten laten zien als de schrijver komt. Zelf was ik als auteur ooit bij een school waar de leerlingen een Boekendoos hadden gemaakt, een soort kijkdoos in de sfeer van een boek. Heel leuk!

Schrijvers zoeken soms ook naar manieren om over hun boeken te vertellen tijdens hun schoolbezoeken. Welke werkvormen zijn voor hen geschikt?
Kijk vooral naar wat bij je past. Waar word jijzelf enthousiast van? Dat geldt natuurlijk ook voor docenten. Vaak wordt heel zwaar en serieus gedacht over leesbevordering. Dat hoeft helemaal niet. Het kan zo simpel zijn. Van docenten hoor ik terug dat ze blij verrast zijn dat er weinig voorbereiding nodig. Ze kunnen zo aan de slag. Dus dat is mijn tip: leesbevordering, ga het gewoon doen. Ga spelen!

Werkvormenboek Leesbevordering; 90 werkvormen voor creatieve lessen
Meer informatie vind je op haar website.

Heb jij ook een goed idee voor het voorbereiden van een schrijversbezoek? We horen het graag. Deel je tip met Coördinator Leesbevordering, Jennifer Hofstede.