Sandra Rottenberg

Sandra Rottenberg schreef samen met haar nicht Hella Rottenberg de bijzondere en persoonlijke geschiedenis van haar grootvader Isay en zijn sigarenfabriek in het stadje Döbeln bij Dresden in Nazi-Duitsland in de jaren dertig. De sigarenfabriek van Isay Rottenberg, de verborgen geschiedenis van een joodse Amsterdammer in nazi-Duitsland is uitgegeven door Atlas Contact (2017). Het boek werd genomineerd voor de Libris Geschiedenisprijs 2018. Eerder maakten zij een radiodocumentaire over hun speurtocht voro de VPRO die als podcast te beluisteren is: 
https://www.vpro.nl/programmas/radio-doc/niet-bang-te-krijgen.html

Sandra werkt als zelfstandig programmamaker en is een veelgevraagd voorzitter en moderator.

De sigarenfabriek van Isay Rottenberg, de verborgen geschiedenis van een joodse Amsterdammer in nazi-Duitsland 
Niemand, noch hun grootvader, noch hun vaders, had hun er ooit iets over verteld. Tot een oproep over geroofd joods bezit Hella en Sandra Rottenberg op het spoor brengt van de sigarenfabriek die hun grootvader in 1932 overnam in het stadje Döbeln bij Dresden. Niet zomaar een fabriek, maar de modernste van Duitsland, waartegen de concurrenten fel campagne voeren. In Duitse archieven vinden ze een schat aan documenten, waarin op de voet te volgen is hoe de joodse Amsterdammer Isay Rottenberg onverschrokken strijd levert om zijn bedrijf in nazi-Duitsland te behouden.

Waarom stapte hij in dit avontuur? En waarom bleef hij toen Hitler een half jaar later aan de macht kwam? Een even aangrijpend als boeiend verslag van een speurtocht: geschiedenis en familieverhaal in één.

Een gewetensvolle, vasthoudende speurtocht, een meeslepend verhaal, vol inkijkjes in de vooroorlogse machtsuitoefening door de nazi’s.’ JOLANDE WITHUIS

‘Isay Rottenberg… wat een man… wat een verhaal… wat een tijd… Verleden tijd? Of valt daar ook nu iets van te leren? Ademloos leesvoer.’ JOB COHEN

Juryrapport bij de Libris Geschiedenisprijs van Karen van den Born, eindredacteur geschiedenis van de NTR op 28 oktober 2018 :

Hella en Sandra Rottenberg zijn in hun eigen familie gestuit op een fascinerend verhaal.
Grootvader Isay Rottenberg, in de jaren 20 zakenman in Amsterdam, neemt in 1932 een sigarenfabriek in Duitsland over. Wat dan nog? Kun je denken. Maar hij is Joods en begeeft zich dus in het hol van de leeuw.
In het boek steken Sandra en Hella hun verbazing over deze onderneming niet onder stoelen of banken. En terecht, het lijkt een krankzinnig, bijna suïcidaal avontuur.
Verwondering, willen weten hoe het zit, is de motor die het boek krachtig voortdrijft.
Als ware detectives halen de auteurs een indrukwekkende hoeveelheid documentatie boven water. Daaruit blijkt dat opa Rottenberg vrijwel vanaf het begin is tegengewerkt. Eerst nog via zogenaamde juridische procedures, maar tenslotte met harde nazi-hand.
Het boek is doorspekt met persoonlijke notities van Hella en Sandra waarin regelmatig twijfel doorklinkt: kon het gedrag van hun voorvader eigenlijk wel door de beugel, welke veren heeft hij moeten laten om het zo lang vol te houden? Dit maakt ‘De Sigarenfabriek van ‘Isay Rottenberg’ ook tot een dapper boek. Kwetsbaar stelt het vragen bij de scheidslijn tussen weten en niet (willen) weten, tussen de werkelijkheid toen en oordelen achteraf.
Hella en Sandra brengen via het persoonlijke verhaal van hun opa de sluipende machinaties van nazi-Duitsland ongenaakbaar tot leven. Tegelijkertijd maken ze invoelbaar hoe moeilijk het moet zijn geweest daar in de tijd zelf grip op te krijgen. Een les die iedereen tot zich zou moeten nemen. En dat is geen straf, want het boek leest ook nog eens als een trein, je hebt het uit voor je het weet.

Eerdere publicaties: Als een huis. 15 jaar bouwen aan ProDemos- Huis voor democratie en rechtsstaat. Prodemos, november 2018; De Kraakgeneratie (samen met Ine Poppe, De Balie, 2000)  en een bibliografie over vrouwen en media.