Willem van der Ham

Willem van der Ham (Den Haag, 12 maart 1958) is een Nederlandse sociaal geograaf, historicus en schrijver. Hij is vooral bekend als historicus van waterstaat en landschap en als schrijver van enkele standaardwerken op het gebied van het onderwijs.

Willem van der Ham studeerde sociale geografie aan de Universiteit van Amsterdam (1977-1985) met als afstudeerrichting Politieke Geografie. Tijdens zijn studie schreef hij voor NRC Handelsblad, onder meer over het Agnetapark in Delft. Na zijn studie werkte hij als freelance-journalist voor NRC Handelsblad, Intermediair (waarvan hij speciaal medewerker was), Het Parool, de Volkskrant, De Tijd en andere kranten en tijdschriften. In opdracht van de Koninklijk Nederlandse Academie van Wetenschappen deed hij onderzoek naar de geschiedenis van het ministerie van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen (1991-1994). In opdracht van de Stichting Historie der Techniek onderzocht hij de geschiedenis van Rijkswaterstaat. Hij promoveerde in 1999 aan de TU Delft op de geschiedenis van Rijkswaterstaat in de twintigste eeuw. Hij ging daarna verder als zelfstandig schrijver, onderzoeker en historisch en landschappelijk projectontwikkelaar.
Willem van der Ham is een gezaghebbend waterstaatshistoricus. Er staan tal van publicaties (boeken en artikelen) op zijn naam over waterstaat, infrastructuur en landschap. Hij is de geschiedschrijver van Rijkswaterstaat (Twee Eeuwen Rijkswaterstaat (samen met Toon Bosch) en Heersen en beheersen, Rijkswaterstaat in de twintigste eeuw (proefschrift)). Hij is biograaf van Cornelis Lely en van Johan van Veen en landschapsbiograaf van de Zuiderzeewerken en de Deltawerken. Hij publiceerde over de Biesbosch en de Zuidhollandse Eilanden, Schieland, Hollandse polders en de Nederlandse rivieren. Ook verwierf hij bekendheid als pleitbezorger van de erkenning van de Afsluitdijk als bijzonder wereldmonument. Bij de vernieuwing van de Afsluitdijk wordt mede dankzij dit pleidooi rekening gehouden met de cultuurhistorische waarde. Zijn boek Ooggetuigen van de Watersnoodramp 1953 vertelt op basis van authentieke ooggetuigenverslagen uit 1953 het verhaal van de slachtoffers, waardoor de ramp en wat er gebeurt met mensen die een ramp meemaken heel dichtbij wordt gebracht. Bij Battenoord (Goeree-Overflakkee), waar de dijk over vele kilometers wegsloeg op 1 februari 1953, de plek waar tijdens de ramp de meeste slachtoffers vielen, is op initiatief van Van der Ham een permanente landschapstentoonstelling gemaakt. Daar worden elf slachtoffers met hun verhaal geportretteerd.

Zijn laatste projecten zijn het spraakmakende REUZENARBEID, over de transitie van Nederland in de 19de eeuw vastgelegd op de eerste landschapsfoto's van Nederland, en Hoor, hoor de dijk is dicht, Zuiderzee in beeld, films en verhalen. Dit laatste project is een dubbelooggetuigenverslag: het meeslepende verhaal van de Zuiderzee wordt verteld aan de hand van de films. Van der Ham koppelt in deze laatste projecten verleden, heden en toekomst. Het zijn multimediale projecten.

Van der Ham is regelmatig te gast bij radio en televisie, onder meer in de serie Nederland in zeven overstromingen, De Dreigende zee, OVT en Met het oog op morgen.