Ewoud Kieft

Ewoud Kieft is schrijver en historicus, met inmiddels zeven boeken en honderden artikelen (in o.a. NRC, De Groene, De Volkskrant) op zijn naam. In al die publicaties komt één thema telkens terug: radicalisering. Of het nu de oorlogsenthousiastelingen van 1914 waren, of de nazi-sympathisanten van de jaren twintig en dertig, bekeerlingen uit de negentiende eeuw, of de antisysteembeweging van de toekomst: in Kiefts werk draait het vaak om mensen die zich afkeren van de gevestigde orde en in de ban raken van een waarheid die geen alternatief verdraagt. En telkens dringt de vraag zich op wat je tegen dat soort radicalisering kan doen, wat je er tegenover kunt stellen

Kieft maakte in 2015 naam met zijn boek Oorlogsenthousiasme, waarin hij via de levensverhalen van tien hoofdpersonen schetst hoe de Europese culturele elite aan de vooravond van de Eerste Wereldoorlog in de ban raakte van ondergangsdenken en geweldsverheerlijking. ‘Een pageturner die getuigt van visie, kennis en durf’ (NRC). Oorlogsenthousiasme werd genomineerd voor de shortlist van de Libris Geschiedenis Prijs, net als Kiefts daaropvolgende boek: Het Verboden Boek: Mein Kampf en de aantrekkingskracht van het nazisme: een ‘ingenieuze verklaring van het gegeven dat nationaal-socialisme zoveel aanhang kreeg in Duitsland’ (NRC). ‘Kieft heeft het in zich net zo'n succesvol publiekshistoricus te worden als Geert Mak,’ (Historisch Nieuwsblad).  

Ondertussen begon het turbulente heden zich steeds meer aan Kiefts schrijverschap op te dringen, en zoals dat bij wel meer historici gebeurt, leidde dat als vanzelf tot bespiegelingen over de nabije toekomst: in 2020 verscheen Ewouds romandebuut De Onvolmaakten, een toekomstroman over de verstandhouding tussen mensen en kunstmatige intelligentie, geschreven vanuit het perspectief van een zelflerend en -denkend computerprogramma. ‘Een buitengewoon intelligent, prikkelend debuut,' vond Het Parool; ‘een even geloofwaardige als verontrustende visie op de toekomst,’ schreef Le Monde, na het verschijnen van de Franse vertaling.

Nog dichter op het vuur van de actualiteit is het essay dat Ewoud in 2022 schreef: Vechten voor democratie, over de vraag hoe democratische samenlevingen weerbaar kunnen blijven tegenover de totalitaire tendenzen die overal op de wereld de kop op steken, en hoe ze tegelijkertijd de uitholling van de democratische waarden kunnen tegengaan: ‘een bijzonder gevat betoog,’ vond Knack, ‘een intelligent en bevlogen pleidooi om met elkaar in gesprek te blijven,’ schreef Eric Smits van Follow the Money.

In Kiefts lezingen heeft het thema van de weerbaarheid van de democratie altijd een grote rol gespeeld: of hij nu vertelt over oorlogsenthousiasme of de verlokkingen van het fascisme, of bespiegelt hoe de nabije toekomst eruit zal zien: telkens doemt de vraag op hoe een open, democratische samenleving stand kan blijven houden. En daar blijft Ewoud Kieft over spreken, bevlogen, persoonlijk en met kennis van zaken, in boekhandels, op festivals en als gastdocent op scholen. Na zijn lezingen gaat hij steevast uitgebreid met het publiek in gesprek, daarnaast treedt hij op als moderator en als interviewer, en verzorgt hij op scholen lessen en workshops rond de thema’s democratie en burgerschap.